Wypowiedzenie umowy o pracę i ochrona przed wypowiedzeniem

Jednym ze sposobów rozwiązania stosunku pracy jest wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem okresów wypowiedzenia. Prawo to służy zarówno pracownikowi jak i pracodawcy. W niektórych wypadkach stosunek pracy ulega jednak ochronie.

Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronnym oświadczeniem woli złożonym przez pracownika lub pracodawcę drugiej stronie stosunku pracy. Konsekwencją wypowiedzenia jest rozwiązanie umowy o pracę, z tym zastrzeżeniem, że dochodzi do niego po upływie okresu wypowiedzenia.

Z dniem wypowiedzenia umowy o pracę następuje rozpoczęcie biegu okresu wypowiedzenia. Dzień wypowiedzenia jest z kolei tym dniem w którym oświadczenie o wypowiedzeniu skutecznie dochodzi do drugiej strony umowy w taki sposób, że może ona się z nim zapoznać. Powinno to nastąpić w formie pisemnej poprzez osobiste wręczenie oświadczenia lub przesłanie go pocztą. Fakt nieprzyjęcia wypowiedzenia przez drugą stronę nie ma znaczenia dla skutku w postaci rozpoczęcia biegu okresu wypowiedzenia.

Jeżeli to pracodawca dokonuje wypowiedzenia umowy o pracę to jest obowiązany wskazać w jego treści przyczynę zakończenia stosunku pracy. Poza tym pracodawca ma obowiązek pouczyć pracownika o możliwości odwołania do sądu pracy i terminie tego odwołania. W okresie wypowiedzenia pracownik ma natomiast prawo do wynagrodzenia.

Długość okresu wypowiedzenia zależy zarówno od rodzaju umowy wiążącej strony jak również od stażu pracy. Przykładowo okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony oraz umowy o pracę zawartej na czas określony wynosi:

  • 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
  • 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
  • 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Przy czym staż pracy oznacza pracę u tego samego pracodawcy np. w tym samym szpitalu.

Pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę na czas nieokreślony podlegają ściślejszej ochronie przed zwolnieniem niż osoby zatrudnione na podstawie innej umowy o pracę. Pracodawca chcą zwolnić taką osobę musi wskazać uzasadnione powody zwolnienia. Powody te ocenia się zawsze wobec indywidualnego przypadku lecz zawsze muszą być one konkretne i rzeczywiste.

Pracownicy należący do związków zawodowych podlegają także ochronie związkowej. Pracodawca chcąc wypowiedzieć umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony takiemu pracownikowi musi o tym zamierza poinformować zakładową organizację związkową do której ów pracownik przynależy. Ma ona możliwość zajęcia stosownego stanowiska wobec zamiaru zwolnienia oraz wyrażenia zastrzeżeń i sprzeciwu. Pracodawca nie jest związany decyzją związku zawodowego niemniej jednak musi się z nią liczyć, gdyż w przypadku sporu sądowego będzie ona stanowiła jeden z argumentów na korzyść pracownika.

Pracownicy w niektórych wypadkach podlegają także szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem stosunku pracy. Dotyczy to sytuacji przebywania na urlopie (wypoczynkowym, bezpłatnym, macierzyńskim, wychowawczym), usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, okresu przedemerytalnego, czy okresu ciąży. Niektórzy pracownicy objęci są także ochroną przed wypowiedzeniem ze względu na pełnione funkcje w zakładzie pracy. Dotyczy to przede wszystkim członków zarządu zakładowej organizacji związkowej, których ochrona wynika z ustawy o związkach zawodowych.