Powszechne są sytuacje w których posiadanie i użytkowanie nieruchomości nie idzie w parze z tytułem własności do niej. Brak dokumentu własności w postaci, czy to aktu notarialnego, czy aktu własności ziemi, uniemożliwia nam swobodne dysponowanie posiadanym gruntem, chociażby dokonania jego sprzedaży. Sytuacja taka może być skutkiem nieprzeprowadzonego postępowania spadkowego, niezgłoszenia przed laty nieruchomości do postępowania uwłaszczeniowego, czy też fizycznym zajęciem działki, której prawowity właściciel dawno temu zaprzestał interesować się swoim gruntem. Skutecznym sposobem zmiany tej sytuacji jest skorzystanie z instytucji zasiedzenia uregulowanej w Kodeksie cywilnym. W tym celu należy przeprowadzić tzw. postępowanie o stwierdzenia nabycia własności w drodze zasiedzenia, co można dokonać wyłącznie na drodze sądowej.

Zasiedzenie zawsze następuje z mocy samego prawa po upływie określonego czasu, lecz dla swojej skuteczności w obrocie prawnym wymaga potwierdzenia tego stanu, stąd wymóg przeprowadzenia postępowania sądowego. Czas ten został przewidziany na dwadzieścia lat, ale tylko w tych sytuacjach w których możemy wykazać przed sądem swoją dobrą wiarę, a więc swoje przekonanie – pomimo, że błędne – o niepisanym prawie własności do posiadanej nieruchomości. Jeżeli nie jest możliwe wykazanie dobrej wiary to mamy do czynienia ze złą wiarą, a zasiedzenie następuje w takim przypadku po upływie lat trzydziestu. Należy pamiętać, że do okresu własnego posiadania, możemy doliczyć okres posiadania naszego poprzednika, po którym przejęliśmy władanie gruntem.

Postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia jest inicjowane na skutek złożenia do właściwego sądu pisemnego wniosku, a kończy się wydaniem postanowienia, które stanowi tytuł prawny do nieruchomości i podstawę wpisu tego prawa w księdze wieczystej. Sądem właściwym do rozpoznania sprawy o zasiedzenie jest zawsze sąd rejonowy na obszarze którego nabywana nieruchomość się znajduje. Nabycie to jest nieodpłatne, bowiem nikomu nie uiszczamy kwoty stanowiącej wartość zasiadywanej nieruchomości, a jedynie ponosimy koszty postępowania sądowego, które są z reguły nieporównywalnie mniejsze niż rzeczywista wartość gruntu do którego uzyskujemy prawo własności.

Sądowe postępowanie o stwierdzenie nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia, pomimo, że należy co do zasady do kategorii skomplikowanych i czasochłonnych spraw, to  niesie za sobą nieporównywalnie większą wartość niż koszt inwestycji w to postępowanie. Ostatecznie albowiem nabywamy nieruchomość, która powoduje znaczny wzrost naszych aktywów i może stać się przedmiotem swobodnej dyspozycji w postaci sprzedaży, czy darowizny.