Dział spadku

Dział spadku

Jednym z ostatnich etapów postępowania spadkowego jest dział spadku podczas którego dochodzi do ustalenia konkretnych praw majątkowych przynależnych każdemu ze spadkobierców. To na tym etapie rozstrzyga się kto i co otrzyma na wyłączną własność.

Dział spadku polega na ustaleniu elementów jakie wchodzą w skład spadku po osobie zmarłej, oraz ich wartości, a następnie dokonaniu ich podziału pomiędzy wszystkich spadkobierców. Podziału tego można dokonać się na podstawie zgodnej umowy zawartej pomiędzy wszystkimi spadkobiercami lub na drodze sądowej, jeżeli spadkobiercy nie mogą dojść do porozumienia między sobą co do sposobu podziału przypadającego im spadku. Jeżeli w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość to wówczas dział spadku można przeprowadzić wyłącznie w sądzie lub przed notariuszem w formie aktu notarialnego.

Sądem właściwym do rozpoznania sprawy o odział spadku jest sąd rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Sprawa ma charakter nieprocesowy, a występują w niej wnioskodawca i uczestnicy. Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek, jednak z ważnych powodów może być on ograniczony do części spadku.

Wniosek o dział spadku musi zostać sporządzony na piśmie i zawierać elementy pisma procesowego. Należy w nim wskazać wszystkich uczestników postępowania, czyli wszystkich spadkobierców lub ich następców prawnych, oraz załączyć postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po spadkodawcach. Jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło, można w jednym piśmie skierowanym do sądu żądać stwierdzenia nabycia spadku, oraz jego działu.

Masę spadkową ustala się poprzez tzw. spis/wykaz inwentarza lub na podstawie dowodów przedstawianych przez strony. Sąd może dokonać działu spadku na różne sposoby. Pierwszy sposób polega na fizycznym podziale przedmiotów wchodzących w skład spadku i przyznaniu ich spadkobiercom według wielkości ich udziałów w spadku. Drugi sposób to przyznanie przedmiotów ze spadku jednemu albo kilku spadkobiercom z jednoczesnym orzeczeniem obowiązku dokonania spłat lub dopłat. Trzecia możliwość to sprzedaż majątku spadkowego, a następnie podział uzyskanych pieniędzy pomiędzy spadkobierców według wielkości ich udziałów w spadku.

Koszty działu spadku dokonanego zgodnie przed notariuszem pobierane są według taksy notarialnej, natomiast na drodze postępowania sądowego opłata od wniosku o dział spadku wynosi 500 zł, a jeżeli wniosek o dział połączony jest ze zniesieniem współwłasności – 1 000 zł.

Przepisy prawa nie określają terminu do dokonania działu spadku, a więc można go przeprowadzić na wiele lat po śmierci spadkodawcy. Należy mieć jednak na uwadze, że zwlekanie z działem spadku może nieść ze sobą negatywne konsekwencje, począwszy od wzrostu stopnia skomplikowania sprawy, po zasiedzenie przez któregoś z uczestników nieruchomości wchodzącej w skład spadku.