Wpływ nowego rozporządzenia o wymaganych kwalifikacjach na prawo do wyższego wynagrodzenia zasadniczego pielęgniarek i położnych

5 września 2023 r. uległy zmianie kwalifikacje wymagane od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. Zmiany te dla określonych pielęgniarek i położnych mogą stanowić dodatkowy argument w walce o zaszeregowanie do 2 grupy zawodowej.

Mowa o rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2023 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. Ma ono – zgodnie z zamierzeniem ustawodawcy – zapewnić większą efektywność zatrudnienia pracowników oraz większe bezpieczeństwo pacjentów. Załącznik do tego rozporządzenie zawiera listę stanowisk pracy i wymaganych do ich piastowania kwalifikacji zawodowych.

Dotychczas kwestia kwalifikacji wymaganych na poszczególnych stanowiskach pracy była określona w rozporządzeniu z dnia 20 lipca 2011 r. Jednak były to uregulowania mało przejrzyste i chaotyczne. „Stare” rozporządzenie tworzyło wiele alternatywnych kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku pracy i uzależnionych od liczby lat pracy, co wprowadzało często zbędne zamieszkanie. Nadto, musiała zostać ujednolicona nomenklatura dotycząca wymaganych kwalifikacji pod kątem obecnie obowiązującej ustawy o najniższym wynagrodzeniu zasadniczym w ochronie zdrowia, która wielokrotnie była nowelizowana na przestrzeni ostatnich kilku lat.

Obecnie, przy niektórych stanowiskach pracy pielęgniarek i położnych, wymaga się tytułu magistra pielęgniarstwa/położnictwa łącznie z konkretną specjalizacją. Przy czym wymagane są wyłącznie takie właśnie tytuły a nie jak dotychczas w alternatywie z innymi kwalifikacjami. Oznacza to, że na wskazanych w tym rozporządzeniu stanowiskach nie mogą być zatrudnieni pracownicy, którzy nie posiadają odpowiedniego tytułu magistra lub specjalizacji. Zgodnie natomiast z załącznikiem do ustawy o najniższym wynagrodzeniu zasadniczym w ochronie zdrowia, jeżeli od pielęgniarki lub położnej wymagana jest odpowiednia specjalizacja wraz z odpowiednim tytułem magistra na zajmowanym przez nią stanowisku to musi ona być zaliczona do 2 grupy zaszeregowania o współczynniku pracy 1,29 od którego zależy z kolei wyższe wynagrodzenie zasadnicze za pracę.

Fakt powyższy stanowi ważki argument dla wielu pielęgniarek i położnych walce o ich prawidłowe zaszeregowanie zawodowe. Skoro sam ustawodawca wymaga konkretnych kwalifikacji na danym stanowisku pracy to już nie może wchodzić w grę dowolność pracodawcy, czy potrzebuje na takim stanowisku osoby bardziej wykwalifikowanej czy też nie. To z kolei powoduje konieczność zaszeregowania takiego pracownika do wyższej grupy zawodowej.

Stanowiska pracy, których dotyczy omawiana zmiana, są następujące: przełożona pielęgniarek/położnych i jej zastępca, pielęgniarka/położna oddziałowa i jej zastępca, pielęgniarka/położna koordynująca i nadzorująca pracę innych pielęgniarek, specjalista do spraw epidemiologii, starszy asystent pielęgniarka lub położna. Oczywiście, każde z tych stanowisk do jego piastowania wymaga także odpowiedniego stażu pracy w zawodzie określonego szczegółowo w rozporządzeniu o kwalifikacjach zawodowych.

Pojawia się na koniec pytanie. Czy pracownik dotychczas zatrudniony na jednym z wyżej wymienionych stanowisk pracy, który w momencie wejścia w życie nowego rozporządzenia nie posiada wymaganych kwalifikacji, może nadać być zatrudniony na tym stanowisku? Odpowiedź na to pytanie daje samo rozporządzenie, które umożliwia pracownikowi w takich sytuacjach zachowanie dotychczasowego stanowiska pracy.

Co natomiast z wynagrodzeniem takiego pracownika? Wydaje się, że skoro rozporządzenie wymaga mgr i specjalizacji oraz dopuszcza wyjątek od własnej zasady, to odstępstwo od reguły nie powinno mieć wpływu na obowiązek zaliczenia takiego pracownika do 2 grupy zaszeregowania. Poza powyższym, oba akty prawne (ustawa i rozporządzenie) mówią o kwalifikacjach wymaganych a nie posiadanych. Jest to argument, którego często pracodawcy używali przeciwko pracownikom w sporach o nieprawidłowe zaszeregowanie. Jednak jak widać w tym przypadku argument ten zwraca się przeciwko samym pracodawcą. Kwestią dyskusyjną pozostaje jedynie to, czy w tego rodzaju sprawach przeszeregowanie powinno nastąpić w momencie wejścia rozporządzenia w życie (tj. na dzień 05 września 2023 r.), czy dopiero w momencie kolejnego podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego, co musi nastąpić na dzień 01 lipca 2024 r. Ale to już temat na inny artykuł.